سیستم تهویه مطبوع (کولر) در خودروهای پژو 2008 و نقش حیاتی در ایجاد آسایش سرنشینان به خصوص در فصول گرم سال ایفا می‌کند. خرابی کولر می‌تواند تجربه‌ی رانندگی را به شدت تحت تاثیر قرار دهد. این مقاله به بررسی جامع سیستم کولر این دو خودرو، مشکلات رایج، روش‌های تشخیص، مراحل تعمیر و نکات کلیدی نگهداری می‌پردازد.

1. اصول عملکرد سیستم کولر

سیستم کولر خودرو یک سیکل تبرید است که با استفاده از گاز مبرد (R134a یا انواع جدیدتر) و اجزای مختلف، گرما را از داخل کابین گرفته و به بیرون منتقل می‌کند. اجزای اصلی این سیستم عبارتند از:

• کمپرسور: با دریافت انرژی از موتور خودرو، گاز مبرد را متراکم کرده و فشار آن را افزایش می‌دهد.
• کندانسور: گاز مبرد متراکم و داغ وارد کندانسور شده و با از دست دادن گرما به مایع تبدیل می‌شود.
• درایر (فیلتر رطوبت گیر): رطوبت و آلودگی‌های موجود در مایع مبرد را جذب می‌کند.
• شیر انبساط: فشار مایع مبرد را به شدت کاهش داده و آن را به صورت اسپری وارد اواپراتور می‌کند.
• اواپراتور: مایع مبرد در اواپراتور تبخیر شده و با جذب گرما از هوای عبوری، باعث خنک شدن آن می‌گردد.
• فن: جریان هوا را از روی کندانسور و اواپراتور عبور داده و فرآیند تبادل حرارت را تسریع می‌کند.
• سنسورها و کنترلرها: دمای کابین و اجزای سیستم را اندازه‌گیری کرده و عملکرد کمپرسور و فن را کنترل می‌کنند.

2. مشکلات رایج کولر در پژو 2008 

• عدم خنک‌کنندگی مناسب: شایع‌ترین مشکل، عدم خنک‌کنندگی کافی هوا است. دلایل احتمالی شامل کمبود گاز مبرد، خرابی کمپرسور، گرفتگی کندانسور یا اواپراتور، خرابی شیر انبساط و یا مشکلات برقی است.
• صدای غیرطبیعی: صداهای غیرعادی مانند تق تق، جیر جیر، یا صدای ساییدگی می‌توانند ناشی از خرابی کمپرسور، بلبرینگ‌ها، یا قطعات متحرک دیگر باشند.
• بوی نامطبوع: بوی نامطبوع از دریچه‌های کولر معمولاً به دلیل تجمع باکتری‌ها و قارچ‌ها در اواپراتور و سیستم تهویه است.
• نشتی گاز مبرد: نشتی گاز باعث کاهش تدریجی خنک‌کنندگی کولر می‌شود. محل‌های احتمالی نشتی شامل اتصالات، شیلنگ‌ها، کمپرسور و کندانسور است.
• کار نکردن فن: اگر فن کولر کار نکند، تبادل حرارت به درستی انجام نمی‌شود و هوا به خوبی خنک نمی‌شود. ممکن است مشکل از موتور فن، رله، یا سنسورها باشد.
• عملکرد نامنظم: روشن و خاموش شدن مکرر کمپرسور می‌تواند ناشی از مشکلات برقی، کمبود گاز، یا خرابی سنسورها باشد.

3. روش‌های تشخیص مشکلات کولر

تشخیص دقیق مشکل، اولین قدم در تعمیر کولر است. روش‌های زیر به شما کمک می‌کنند تا مشکل را شناسایی کنید:

• بررسی سطح گاز مبرد: با استفاده از گیج فشار، فشار گاز مبرد را اندازه گیری کنید. فشار پایین نشان‌دهنده کمبود گاز یا نشتی است.
• بررسی عملکرد کمپرسور: با روشن کردن کولر، دقت کنید که آیا کمپرسور درگیر می‌شود (کلاچ آن وصل می‌شود) یا خیر. صدای کمپرسور را نیز بررسی کنید.
• بررسی فن: اطمینان حاصل کنید که فن‌ها با روشن شدن کولر، شروع به کار می‌کنند. سرعت فن را نیز بررسی کنید.
• بررسی نشتی: از دستگاه نشتی‌یاب گاز مبرد استفاده کنید تا محل‌های نشتی را پیدا کنید. همچنین، می‌توانید از محلول آب و صابون استفاده کنید و در صورت مشاهده حباب، نشتی را تشخیص دهید.
• بررسی ظاهری: کندانسور و اواپراتور را از نظر کثیفی، گرفتگی و آسیب‌های فیزیکی بررسی کنید.
• استفاده از دستگاه دیاگ: دستگاه دیاگ می‌تواند کدهای خطا را از سیستم کنترل تهویه مطبوع خوانده و به تشخیص مشکل کمک کند (مخصوصاً برای پژو 2008 با سیستم کولر اتوماتیک).

4. مراحل تعمیر کولر

• ایمنی: قبل از شروع هر گونه تعمیر، از خاموش بودن موتور و خنک بودن سیستم اطمینان حاصل کنید. از دستکش و عینک محافظ استفاده کنید.
• تخلیه گاز مبرد: اگر قصد باز کردن سیستم را دارید، ابتدا باید گاز مبرد را با استفاده از دستگاه مخصوص تخلیه کنید.
• تعویض قطعات: قطعات معیوب مانند کمپرسور، کندانسور، اواپراتور، شیر انبساط، درایر و فن را با قطعات نو و اصلی جایگزین کنید.
• رفع نشتی: محل‌های نشتی را با تعویض اورینگ‌ها، شیلنگ‌ها یا جوشکاری برطرف کنید.
• شستشوی سیستم: قبل از شارژ گاز، سیستم را با استفاده از مواد شوینده مخصوص شستشو دهید تا آلودگی‌ها و رسوبات پاک شوند.
• وکیوم کردن سیستم: سیستم را به مدت 30-60 دقیقه وکیوم کنید تا رطوبت و هوا از داخل آن خارج شود.
• شارژ گاز مبرد: مقدار مناسب گاز مبرد (طبق مشخصات خودرو) را به سیستم تزریق کنید.
• بررسی عملکرد: پس از شارژ گاز، عملکرد کولر را بررسی کنید. دمای هوا خروجی از دریچه‌ها، صدای کمپرسور و عملکرد فن را کنترل کنید.

5. نکات نگهداری برای افزایش طول عمر کولر

• استفاده منظم: حتی در فصول سرد، هر چند وقت یکبار کولر را به مدت چند دقیقه روشن کنید تا روغن در سیستم گردش کند و از خشک شدن قطعات جلوگیری شود.
• تعویض فیلتر کابین: فیلتر کابین را به طور منظم (هر 6 ماه یا 12000 کیلومتر) تعویض کنید تا از ورود گرد و غبار به سیستم جلوگیری شود.
• بررسی دوره‌ای: به صورت دوره‌ای (سالانه) سیستم کولر را توسط یک متخصص بررسی کنید تا از بروز مشکلات جدی جلوگیری شود.
• تمیز کردن کندانسور: کندانسور را به طور منظم تمیز کنید تا از کاهش کارایی آن جلوگیری شود.
• استفاده از گاز مبرد مرغوب: از گاز مبرد با کیفیت و مناسب برای خودروی خود استفاده کنید.
• جلوگیری از آسیب فیزیکی: از وارد شدن ضربه به کندانسور و سایر قطعات سیستم جلوگیری کنید.

6. نکات خاص برای پژو 2008 

• پژو 2008: به دلیل داشتن سیستم کولر اتوماتیک، برای تعمیر و عیب‌یابی نیاز به دستگاه دیاگ و تخصص بیشتری است

7. نتیجه گیری

با رعایت نکات ذکر شده و انجام سرویس‌های دوره‌ای، می‌توانید از عملکرد صحیح کولر خودروی خود اطمینان حاصل کرده و از رانندگی لذت‌بخش در تمام فصول سال بهره‌مند شوید. در صورت بروز هر گونه مشکل، مراجعه به یک متخصص مجرب توصیه می‌شود.

14. بررسی و تست کمپرسور 

• تست الکتریکی کمپرسور:
  • روش: با استفاده از مولتی‌متر، مقاومت سیم‌پیچ‌های کمپرسور را اندازه‌گیری کنید. مقاومت باید در محدوده مشخصی باشد (به دفترچه راهنمای تعمیر مراجعه کنید). مقاومت بی‌نهایت (مدار باز) یا مقاومت صفر (اتصال کوتاه) نشان‌دهنده خرابی سیم‌پیچ است.
  • بررسی اتصال بدنه: با استفاده از مولتی‌متر، بررسی کنید که آیا سیم‌پیچ‌ها به بدنه کمپرسور اتصال دارند یا خیر. اتصال بدنه نشان‌دهنده خرابی عایق سیم‌پیچ است.
  • تست ولتاژ: با روشن کردن کولر، ولتاژ ورودی به کمپرسور را اندازه‌گیری کنید. ولتاژ باید در محدوده 12 ولت باشد.
• تست مکانیکی کمپرسور:
  • بررسی صدای کمپرسور: صدای غیرعادی (تق تق، ساییدگی) می‌تواند نشان‌دهنده خرابی داخلی کمپرسور باشد.
  • بررسی کلاچ کمپرسور: کلاچ کمپرسور باید به درستی درگیر شود. اگر کلاچ درگیر نمی‌شود، ممکن است مشکل از کلاچ، سیم‌کشی، یا سنسورها باشد.
  • تست فشار: با استفاده از گیج فشار، فشار خروجی کمپرسور را اندازه‌گیری کنید. فشار باید در محدوده مشخصی باشد.

15. بررسی کندانسور و اواپراتور

• کندانسور:
  • بررسی گرفتگی: کندانسور را از نظر گرفتگی با گرد و غبار، حشرات، و برگ‌ها بررسی کنید. گرفتگی کندانسور باعث کاهش تبادل حرارت و کاهش کارایی کولر می‌شود.
  • بررسی آسیب فیزیکی: کندانسور را از نظر آسیب فیزیکی (خمیدگی پره‌ها، سوراخ شدن) بررسی کنید.
  • روش تمیز کردن: با استفاده از فشار آب (به آرامی) و برس نرم، کندانسور را تمیز کنید. از مواد شوینده قوی استفاده نکنید.
• اواپراتور:
  • بررسی گرفتگی: اواپراتور را از نظر گرفتگی با گرد و غبار و آلودگی‌ها بررسی کنید. برای بررسی اواپراتور، ممکن است نیاز به باز کردن دریچه‌های هوا یا استفاده از دوربین اندوسکوپی باشد.
  • بررسی نشتی: اواپراتور را از نظر نشتی گاز مبرد بررسی کنید. نشتی اواپراتور باعث کاهش کارایی کولر و بوی نامطبوع می‌شود.
  • روش تمیز کردن: با استفاده از مواد شوینده مخصوص و دستگاه شستشوی اواپراتور، اواپراتور را تمیز کنید.

16. بررسی شیر انبساط 

• عملکرد شیر انبساط: شیر انبساط وظیفه کنترل جریان مبرد به اواپراتور را دارد. اگر شیر انبساط به درستی کار نکند، ممکن است اواپراتور یخ بزند یا کارایی کولر کاهش یابد.
• علائم خرابی: عدم خنک‌کنندگی مناسب، یخ زدن اواپراتور، صدای غیرعادی از شیر انبساط.
• روش تست: با استفاده از گیج فشار، اختلاف فشار قبل و بعد از شیر انبساط را اندازه‌گیری کنید. اختلاف فشار باید در محدوده مشخصی باشد.
• تعویض شیر انبساط: برای تعویض شیر انبساط، ابتدا باید گاز مبرد را تخلیه کنید. سپس شیر انبساط را باز کرده و شیر جدید را جایگزین کنید.

17. بررسی درایر (فیلتر رطوبت گیر) 

• وظیفه درایر: درایر وظیفه جذب رطوبت و آلودگی‌های موجود در سیستم را دارد. رطوبت موجود در سیستم می‌تواند باعث خوردگی قطعات و کاهش کارایی کولر شود.
• زمان تعویض: درایر باید به صورت دوره‌ای (معمولاً هر دو سال یکبار) یا بعد از هر بار باز کردن سیستم تعویض شود.
• علائم خرابی: کاهش کارایی کولر، یخ زدن سیستم، صدای غیرعادی.
• روش تعویض: برای تعویض درایر، ابتدا باید گاز مبرد را تخلیه کنید. سپس درایر را باز کرده و درایر جدید را جایگزین کنید.

18. اطلاعات تکمیلی درباره گاز مبرد

• نوع گاز مبرد: پژو 2008 و معمولاً از گاز مبرد R134a استفاده می‌کنند. با این حال، برخی از خودروهای جدیدتر ممکن است از گاز مبرد R1234yf استفاده کنند. قبل از شارژ گاز، نوع گاز مبرد مناسب برای خودروی خود را بررسی کنید.
• مقدار گاز مبرد: مقدار گاز مبرد مورد نیاز برای هر خودرو در دفترچه راهنمای خودرو یا برچسب روی کاپوت درج شده است.
• روش شارژ گاز: شارژ گاز مبرد باید توسط یک متخصص و با استفاده از دستگاه شارژ گاز انجام شود. شارژ بیش از حد یا کمتر از حد گاز می‌تواند باعث آسیب دیدن سیستم شود.

19. نکات ایمنی مهم

• گاز مبرد: گاز مبرد سمی و قابل اشتعال است. از استنشاق گاز مبرد خودداری کنید.
• فشار بالا: سیستم کولر دارای فشار بالایی است. قبل از باز کردن هر قطعه، فشار سیستم را تخلیه کنید.
• قطعات داغ: بعضی از قطعات سیستم (مانند کمپرسور و کندانسور) در حین کار داغ می‌شوند. از تماس با قطعات داغ خودداری کنید.
• باتری: قبل از شروع هر گونه کار بر روی سیستم برقی، کابل منفی باتری را جدا کنید.