تیپ های سوزوکی ویتارا

سوزوکی گرند ویتارا، که میراث‌دار نام آشنای “ویتارا” است، در طول نسل‌های خود، تکامل قابل توجهی را تجربه کرده است. هدف اصلی سوزوکی از معرفی گرند ویتارا، ارائه خودرویی با قابلیت‌های آفرود قوی‌تر و ابعاد بزرگتر نسبت به مدل‌های پیشین ویتارا بود، تا بتواند با SUVهای کلاسیک و محبوب آن زمان رقابت کند.

1. نسل اول (First Generation) – 1998-2005 (کد شاسی: ET/TA/TD)

• معرفی: نسل اول در سال 1998 معرفی شد و به عنوان یک SUV کامپکت شاسی‌بلند (Body-on-frame) شناخته می‌شد. این خودرو با هدف پر کردن شکاف بین ویتارای کوچک و SUVهای بزرگتر طراحی شده بود.

• ویژگی‌های کلیدی:

  • ساختار شاسی مستقل: این ویژگی، همراه با سیستم چهار چرخ متحرک (4WD) و دنده کمکی (Low Range)، قابلیت‌های آفرود قابل قبولی را به آن می‌بخشید.
  • بدنه‌های مختلف: در بازارهای جهانی، در دو نسخه 3 در (کوتاه) و 5 در (بلند) عرضه شد. نسخه‌ی 5 در، که ما بیشتر آن را با نام “Grand Vitara” می‌شناسیم، ابعاد بزرگتر و کابین جادارتری داشت.
  • موتورها: عمدتاً با موتورهای 1.6 لیتری، 2.0 لیتری (4 سیلندر) و 2.5 لیتری V6 عرضه شد.
  • نسخه XL-7: در سال 1999، سوزوکی نسخه کشیده‌تر و 7 نفره‌ای از این نسل را با نام “XL-7” معرفی کرد که از موتور 2.7 لیتری V6 بهره می‌برد. این مدل، در واقع پیش‌زمینه گرند ویتارای نسل دوم در کلاس SUVهای خانوادگی بود.
• تیپ‌بندی (بازار جهانی):
  • Base/Standard: مدل‌های پایه با امکانات استاندارد، معمولاً با موتور 1.6 یا 2.0 لیتری، سیستم 4WD پارچه‌ای (Part-Time) یا تمام وقت (Full-Time) و گیربکس دستی.
  • Premium/Plus: تیپ‌های بالاتر با امکاناتی مانند رینگ آلیاژی، سیستم صوتی بهتر، صندلی‌های پارچه‌ای با کیفیت‌تر، و گاهی سانروف.
  • Limited/Luxury: بالاترین تیپ‌ها که ممکن بود شامل صندلی‌های چرمی، سیستم تهویه مطبوع اتوماتیک، کروز کنترل و تریم داخلی چوبی یا فلزی باشند.
• وضعیت در ایران: نسل اول گرند ویتارا در ایران بسیار کم و نادر بود. بیشتر ویتارا کلاسیک (کوتاه 3 در) رایج بود.

2. نسل دوم (Second Generation) – 2005-2013 (کد شاسی: JB)

• معرفی: این نسل، که نقطه عطف بزرگی در تاریخ گرند ویتارا محسوب می‌شود، در سال 2005 معرفی شد. طراحی کاملاً جدید، ابعاد بزرگتر، کابین لوکس‌تر و پیشرفت‌های فنی، آن را به یکی از محبوب‌ترین SUVهای زمان خود تبدیل کرد.
• تحول ساختاری: یکی از مهم‌ترین تغییرات، استفاده از شاسی یکپارچه (Unibody) در اکثر بازارهای جهانی بود، که راحتی و هندلینگ بهتری را ارائه می‌داد. اما در برخی بازارها، به ویژه آن‌هایی که تقاضا برای آفرود قوی‌تر بود (مانند ایران)، نسخه‌هایی با شاسی مستقل (Body-on-frame) نیز عرضه شدند که همچنان به قابلیت‌های آفرود خود وفادار بودند.
• موتورها:
  • 2.0 لیتری (J20A): 4 سیلندر، حدود 140 اسب بخار. مناسب برای کاربری شهری و آفرود سبک.
  • 2.4 لیتری (J24B): 4 سیلندر، حدود 170 اسب بخار. موتور جدیدتر با قدرت و گشتاور بهتر.
  • 3.2 لیتری V6 (N32A): 6 سیلندر، حدود 230 اسب بخار. قوی‌ترین گزینه، معمولاً در تیپ‌های فول آپشن و بازارهای خاص.
• سیستم انتقال قدرت (نقطه قوت اصلی):
  • Grand Vitara 4WD (Full-Time): این سیستم، که در اکثر مدل‌های بازار ایران (2.0 و 2.4 لیتری) یافت می‌شد، از یک دیفرانسیل مرکزی با قابلیت قفل شدن (Lock) و دنده کمکی (Low Range) بهره می‌برد. این سیستم با سه حالت قابل انتخاب:
    1. 4H (High Speed 4WD): برای رانندگی در سرعت بالا و مسیرهای لغزنده.
    2. 4H Lock (High Speed 4WD with Locked Center Differential): برای افزایش کشش در سطوح لغزنده یا آفرود سبک، بدون کاهش توان.
    3. 4L Lock (Low Speed 4WD with Locked Center Differential): برای مسیرهای بسیار ناهموار، شیب‌های تند، عبور از موانع و رانندگی در برف و گل سنگین. این حالت، گشتاور موتور را به طور قابل توجهی افزایش می‌دهد.
• فیس‌لیفت 2008: این فیس‌لیفت شامل تغییراتی در جلوپنجره، سپر جلو، چراغ‌های جلو و عقب، و همچنین اضافه شدن امکاناتی مانند دوربین دید عقب و بهبود سیستم صوتی بود.
• تیپ‌بندی در بازار ایران (بسیار گسترده‌تر):

  • مدل‌های 2.0 لیتری:

    • GL (استاندارد/پایه):
      • مشخصات: موتور 2.0، گیربکس اتوماتیک، سیستم 4WD فول تایم با دنده کمکی، شاسی مستقل (در ایران).
      • امکانات: صندلی پارچه‌ای، تهویه اتوماتیک دیجیتال، سیستم ورود و استارت بدون کلید (Keyless)، شیشه‌بالابر برقی، آینه‌های برقی، گرمکن آینه‌ها و شیشه عقب، دکمه‌های کنترلی فرمان، کروز کنترل، ABS، EBD، 2 ایربگ، مه‌شکن، رینگ 16 اینچ آلیاژی.
    • GLS (فول آپشن):
      • مشخصات: موتور 2.0، گیربکس اتوماتیک، سیستم 4WD فول تایم با دنده کمکی، شاسی مستقل.
      • امکانات اضافه نسبت به GL: صندلی چرمی، تنظیم برقی صندلی راننده، گرمکن صندلی‌های جلو، سانروف (اغلب)، سیستم صوتی پیشرفته‌تر (MP3، AUX، گاهی بلوتوث)، نمایشگر اطلاعات کامپیوتر سفری، رینگ 17 اینچ آلیاژی.
      • مدل‌های فیس‌لیفت (پس از 2008): اضافه شدن دوربین دید عقب.

  • مدل‌های 2.4 لیتری: (عموماً پس از فیس‌لیفت 2008 و به تعداد کمتر)

    • JLX (استاندارد/پایه):
      • مشخصات: موتور 2.4، گیربکس اتوماتیک، سیستم 4WD فول تایم با دنده کمکی.
      • امکانات: مشابه GL 2.0 لیتری، با این تفاوت که موتور قوی‌تر است.
    • JLX Premium / Top (فول آپشن):
      • مشخصات: موتور 2.4، گیربکس اتوماتیک، سیستم 4WD فول تایم با دنده کمکی.
      • امکانات: مشابه GLS 2.0 لیتری، اما با امکانات کامل‌تر و به‌روزتر.
      • فول‌ترین تیپ‌ها: علاوه بر امکانات GLS، ممکن بود دارای سیستم کنترل پایداری (ESP)، کنترل کشش (Traction Control)، ایربگ‌های جانبی و پرده‌ای، و سیستم ورود و استارت بدون کلید پیشرفته‌تر باشند.
      • مدل‌های سقف بلند (High Roof) یا پانوراما: در برخی تیپ‌های فول، سقف پانورامای برقی ارائه می‌شد که جذابیت بصری و راحتی بیشتری داشت.

3. نسل سوم (Third Generation) – 2013-2022 (کد شاسی: JT)

• معرفی: این نسل در سال 2013 معرفی شد و یک تغییر پارادایم بزرگ برای گرند ویتارا بود. سوزوکی تصمیم گرفت تا ساختار شاسی مستقل را کنار گذاشته و به سمت یک کراس‌اوور کامپکت (Unibody) حرکت کند.
• ویژگی‌های کلیدی:
  • شاسی یکپارچه (Unibody): تمرکز بر روی کاهش وزن، بهبود مصرف سوخت و افزایش راحتی در رانندگی شهری.
  • طراحی مدرن: ظاهری مدرن‌تر و آیرودینامیک‌تر نسبت به نسل قبل.
  • موتورها: عمدتاً با موتورهای 2.0 لیتری و 2.4 لیتری عرضه شد، اما با بهبودهایی در زمینه مصرف سوخت و آلایندگی.
  • سیستم انتقال قدرت: در بسیاری از بازارها، نسخه دیفرانسیل جلو (FWD) رایج شد و سیستم 4WD AllGrip (نسخه بهبود یافته All-Mode) نیز ارائه گردید که البته تفاوت‌هایی با سیستم دنده کمکی نسل قبل داشت و بیشتر بر روی توزیع هوشمند گشتاور تمرکز داشت.
• وضعیت در ایران: این نسل به دلیل قوانین واردات خودرو و تغییر استراتژی سوزوکی، بسیار کم وارد ایران شد و در بازار داخلی شناخته شده نیست.

نکات فنی و مهندسی مهم در گرند ویتارا (نسل دوم):

• سیستم تعلیق:
  • جلو: مک‌فرسون استرات (MacPherson Strut) – رایج و کارآمد برای جذب ضربات اولیه.
  • عقب: سیستم چند اتصالی (Multi-link) – این سیستم، به خصوص در مدل‌های شاسی مستقل، تعادل و پایداری خوبی را در سرعت‌های بالا و پیچ‌ها فراهم می‌آورد و همچنین در آفرود به حفظ تماس چرخ‌ها با سطح کمک می‌کند.
• فرمان: معمولاً هیدرولیکی، اما در مدل‌های جدیدتر (فیس‌لیفت 2008 به بعد) با دکمه‌های کنترلی کامل (صوتی، کروز کنترل) عرضه شد.
• ترمزها: دیسکی در هر چهار چرخ، به همراه سیستم‌های کمکی ABS (سیستم ضد قفل ترمز) و EBD (توزیع الکترونیکی نیروی ترمز) که عملکرد ترمزگیری را بهبود می‌بخشند. در برخی تیپ‌های فول، ESP (سیستم کنترل پایداری الکترونیکی) نیز اضافه شد که در حفظ تعادل خودرو در شرایط بحرانی نقش حیاتی دارد.
• قابلیت آفرود (ویژگی متمایز کننده):
  • زاویه حمله، فرار و شکست: گرند ویتارا به دلیل فاصله محوری مناسب و طراحی شاسی، زوایای خوبی برای عبور از موانع داشت.
  • ارتفاع از سطح زمین: ارتفاع مناسب خودرو از زمین (حدود 200 میلی‌متر) به آن امکان عبور از مسیرهای ناهموار و سنگلاخی را می‌داد.
  • قدرت دنده کمکی (Low Range): این قابلیت، همانند خودروهای دو دیفرانسیل واقعی، امکان عبور از شیب‌های بسیار تند و مسیرهای صعب‌العبور را با کنترل و قدرت بیشتر فراهم می‌کرد.

مزایا و معایب کلی گرند ویتارا (با تمرکز بر نسل دوم):

مزایا:

• توانایی‌های آفرود استثنایی: در کلاس خود، یکی از بهترین‌ها در زمینه آفرود بود، به خصوص با سیستم 4WD پیشرفته و دنده کمکی.
• دوام و استهلاک پایین: سوزوکی به دلیل کیفیت ساخت بالا و دوام موتور و گیربکس شهرت دارد. گرند ویتارا نیز از این قاعده مستثنی نیست و با نگهداری مناسب، بسیار کم‌دردسر است.
• سواری راحت و هندلینگ قابل قبول: در نسل دوم، به خصوص در مدل‌های شاسی یکپارچه، سواری راحت و هندلینگ مناسبی را ارائه می‌داد.
• کابین جادار و کاربردی: فضای مناسب برای سرنشینان جلو و عقب، و همچنین فضای بار کافی.
• طراحی کلاسیک و ماندگار: همچنان ظاهر آن برای بسیاری جذاب است.

معایب:

• مصرف سوخت نسبتاً بالا: به خصوص در مدل‌های V6 و حتی 2.4 لیتری، مصرف سوخت در رانندگی شهری و در حالت 4WD بالا بود.
• شتاب‌گیری نه چندان قوی در مدل‌های 2.0 لیتری: برای سبقت‌گیری در جاده، نیاز به تعویض دنده یا استفاده از دور موتور بالا بود.
• امکانات رفاهی محدود در تیپ‌های پایه: تیپ‌های ارزان‌تر، فاقد بسیاری از امکانات رایج در خودروهای لوکس‌تر بودند.
• طراحی داخلی ساده: در مقایسه با برخی رقبا، طراحی داخلی کمی ساده و محافظه‌کارانه به نظر می‌رسید.
• دسترسی به قطعات یدکی خاص: برخی قطعات تیپ‌های فول آپشن یا قطعات مربوط به سیستم 4WD ممکن است در دسترس نباشند یا قیمت بالایی داشته باشند.

نویسنده.آریان جوانبخت